1959 Wilde plannen

Voor 1960 hield de bewoonde wereld in Deventer op na de Johannes van Vlotenlaan. (1) Als het aan de gemeente lag, zou dat echter niet lang zo blijven. In 1958 stelde de gemeenteraad geld beschikbaar "om de mogelijkheden te onderzoeken Deventer te doen uitgroeien tot een grote stad". Deventer zou in twintig jaar moeten uitgroeien tot een stad van 250.000 inwoners in 1980. (2) Dat is, ter vergelijking, een stad ter grootte van Utrecht, met vier keer zoveel inwoners als Deventer nu heeft. "Het totaal aantal te bouwen woningen zal ca. 64.250 bedragen, daar in 1956 in Deventer 13.544 woningen aanwezig waren."(3)

Burgemeester en wethouders gaven de opdracht tot twee onderzoeken. Het Nederlands Economisch Instituut onderzocht of een toename tot een kwart miljoen inwoners mogelijk was. Het instituut concludeerde dat migratie (let wel: uit noord- en oost Nederland) voor voldoende bevolkingsaanwas kon zorgen. Het Nederlands Economisch Instituut onderzocht vervolgens wat de noodzakelijke woonvoorzieningen waren, hoe de economische structuur er in 1980 uit zou zien en welke winkel-, onderwijs- en recreatievoorzieningen waren gewenst. De commissie zag zelfs de komst van een universiteit naar Deventer, die, "na een zekere inloopperiode", bijna 5000 studenten zou herbergen. De universiteit zou van niet-confessionele aard zijn.(4)

Voor de bouw van een stad van 250.000 inwoners was een investering van ruim 2 1/2 miljard gulden vereist.(5) Voor de uitbreiding kwam met name de overzijde van de IJssel in aanmerking, volgens de resultaten van het tweede, stedenbouwkundig onderzoek waar de gemeente opdracht toe gaf. "Bij nadere beschouwing van de bestaande stad valt [...] op hoe de situatie van Deventer als het ware uitnodigt tot het stichten van een zgn. dubbelstad door het bouwen aan de overzijde van de IJssel."(6)

De rotonde bij de kruising Zwolseweg / Van Vlotenlaan

Het was de bedoeling een derde brug de IJssel te laten overspannen. Elk van de drie brugopgangen aan de linker IJsseloever zouden "op monumentale wijze" door acht torenflats, met daaromheen een "krans" van lagere bebouwing in de vorm van eengezinshuizen, en daarbuiten weer zes "18 á 20 verdiepingen tellende torens". "Door deze krans van verticale bouwmassa's, welke op grote afstand waarneembaar zullen zijn, moet het beeld van deze omvangrijke nieuwe stad het chaotische ontnomen worden".(7)

(1) Een metamorfose, Hoe Deventer en zijn omgeving in ruim een eeuw van gezicht veranderden, H.J. van Baalen en H.J.M. Oltheten, Robine-Twello, 2000, p. 176 (terug naar de tekst)

(2) Deventer stad van 250.000 inwoners, wenselijkheden en mogelijkheden, in opdracht van burgemeester en wethouders der gemeente Deventer, N.V. Uitgevers-maatschappij AE. E. Kluwer, Deventer - Antwerpen, 1959, pag. i (terug naar de tekst)

(3) Ibid. pag. ii (terug naar de tekst)

(4) Ibid. pag. 111 (terug naar de tekst)

(5) Ibid. pag. 10 (terug naar de tekst)

(6) Ibid. pag. 161 (terug naar de tekst)

(7) Ibid. pag. 170 e.v. (terug naar de tekst)